Gebiedsdossier waterwinning Nieuwegein 2019 : C. Biemond

Dit gebiedsdossier waterwinning Nieuwegein beschrijft de kenmerken en de risico’s bij het veiligstellen van de bron van de waterwinning en de calamiteitenwinning (uit grondwater) bij Nieuwegein van Waternet. Het innamepunt voor de waterwinning ligt in het Lekkanaal, in de provincie Utrecht. Het ingenomen water bij Nieuwegein wordt gezuiverd en getransporteerd voor de levering van drinkwater. Waternet neemt water in en zuivert dit voor, waarna een deel wordt getransporteerd en geïnfiltreerd in de Amsterdamse waterleidingduinen en een deel wordt geleverd als halffabricaat. De focus van het gebiedsdossier ligt op de beschermingszone rondom het innamepunt uit het Lekkanaal en de bescherming van de calamiteitenwinning die grondwater onttrekt uit het tweede watervoerende pakket in de ondergrond. Doel van het gebiedsdossier is inzicht te bieden in de huidige situatie en in de ontwikkelingen in relatie tot het beschermen van de bron van de bestaande oppervlaktewater- en calamiteitenwinning. Deze bescherming volgt uit eisen die de KRW aan de bescherming van drinkwaterbronnen stelt (artikel 7), aan de eisen van de Waterwet met betrekking tot het omgaan met calamiteiten en incidenten en aan de zorgplicht voor overheden uit de Drinkwaterwet. Het gebiedsdossier bevat daartoe informatie over de potentiële bedreigingen voor de waterkwaliteit ter plaatse van de oppervlaktewater- en grondwaterwinning, en daarmee over de opgave voor partijen om de winning duurzaam veilig te stellen. Deze opgave vormt de basis voor het maken van afspraken over te nemen maatregelen, die in een later stadium in een uitvoeringsprogramma worden uitgewerkt en opgenomen. Dit gebiedsdossier Nieuwegein is een actualisatie van het in het 2012 opgestelde gebiedsdossier. Dat dossier heeft geresulteerd in een uitvoeringsprogramma (2014-2021). In een gezamenlijk proces met belanghebbenden zijn de huidige risico’s voor de waterwinning in beeld gebracht, mede in relatie tot de uitvoering van het lopende uitvoeringsprogramma. Voorliggend gebiedsdossier vormt de basis voor een uitvoeringsprogramma voor de planperiode 2022-2027. Via het lopende uitvoeringsprogramma is en wordt voortgang geboekt bij het afstemmen van beheersmaatregelen bij incidenten en calamiteiten rond het innamepunt Nieuwegein. Zo zijn en worden calamiteitenplannen van RWS aangepast en houdt de RUD rekening met het drinkwaterbelang bij vergunningverlening en calamiteitenplannen van bedrijven. Hier ligt nog wel een restopgave voor met name RWS, zeker gezien de gesignaleerde risico’s van ongevallen met schepen op het Amsterdam-Rijnkanaal. HDSR heeft de beschermingszone en bescherming van de drinkwaterwinning bij calamiteiten nog niet verwerkt in calamiteitenplannen. Hier ligt voor HDSR nog een opgave. Specifieke opgaven voor de bescherming van het innamepunt en de calamiteitenwinning bij Nieuwegein vormen verder: • Het borgen van het drinkwaterbelang bij toekomstige vergunningen voor lozingen door bedrijven. De aangepaste immissietoets van RWS borgt dit naar verwachting. Extra gelet dient te worden op de mengzone van lozingen die zich stroomopwaarts in de beschermingszone kan verspreiden, richting het innamepunt. • Borging van de bescherming van de calamiteitenwinning door de bepaalde boringvrije zone te verankeren in (provinciaal) beleid. • Verdere monitoring van concentraties van verontreinigingen (met name AMPA en sucralose) in het effluent van de RWZI Houten. Een ander risico is gerelateerd aan bovenstroomse aanvoer van een breed spectrum aan stoffen die tot (langdurige) innamestops voor de waterwinning bij Nieuwegein kunnen leiden. Een belangrijke route waardoor deze stoffen het milieu bereiken, is de route via riolering en rioolwaterzuivering. De aanpak daarvan overstijgt de beschermingszone van innamepunt Nieuwegein. Het rivierdossier Rijn gaat nader in op deze opgaven op stroomgebiedsniveau. Ten aanzien van normoverschrijding van stoffen zijn de oorzaken van innamestops, de overschrijding van de signaleringswaarde van diverse stoffen en de huidige ontheffing van de Drinkwaterregeling voor een vijftal stoffen aandachtspunten. Het belang van bescherming van de calamiteitenwinning (grondwater) is hiermee ook evident. Meer inzicht in oorzaken en trends van verontreinigingen in het oppervlaktewater is geformuleerd als opgave voor de waterwinning Nieuwegein.